De natuurgebieden werden tijdens het hele corona-tijdperk druk bezocht. Een evolutie waar de natuurverenigingen zeker hun voordeel uit haalden door meer interesse in de natuur, meer leden en ook meer sociale controle. Toch lijken er ook keerzijdes te zijn aan deze medaille.
Zo blijkt dat het aantal infoborden, zitbanken en omheiningen die sneuvelen door vandalisme toch behoorlijk zijn en opnieuw toe nemen. Vandalisme is geen nieuw gegeven. Natuurverenigingen en andere organisaties werden er al heel lang mee geconfronteerd. Maar het was duidelijk dat tijdens de corona-periode – doordat er meer sociale controle was dankzij meer bezoekers – het aantal meldingen toch minder was. Nu dat de overheid terug wat meer maatregelen heeft los gelaten en de stroom aan bezoekers weer wat lijkt af te nemen, valt de sociale controle ook naar een lager niveau.
Bij Limburgs Landschap vzw zien we het aantal meldingen van gevandaliseerde infoborden dan ook weer stevig stijgen.
Hochter Bampd in Lanaken
Soms gaat het om impulsief haantjesgedrag waarbij jongeren hun vrienden willen laten zien wat zij durven. Jammer en zeker niet goed te keuren. Maar wie is er niet jong geweest en heeft geen domme dingen gedaan in zijn jeugdjaren? Met een vervanging van de beschadigde infrastructuur is het dan vaak opgelost.
“Ook al heb je een andere mening, vernielen is nooit een goede keuze’
Maar erger zijn de recidivisten en de hardleerse vandalen. Zo worden er al heel lange tijd in natuurgebied Hochter Bampd systematisch bordjes kapot gemaakt, afgebroken of beklad. De reden hiervoor is dat de persoon die deze schade blijft toebrengen duidelijk niet akkoord gaat met de regel dat honden niet in de struinzone mogen. Terwijl dit een heel logische beslissing is omdat je hier vrij mag wandelen, maar wel tussen loslopend vee. Honden hier meenemen kan problemen geven. Daarnaast broeden in deze zone heel wat grondbroeders, zoals veldleeuwerik, kievit en kleine plevier en honden zijn nu eenmaal een verstoring voor deze vogels. Wandelaars daarentegen zijn dit veel minder. Vooral het pictogram waarop staat dat er geen honden in de struinzone toegelaten zijn blijkt dan ook een doelwit.
Dat er dan bepaalde personen ook systematisch hun hond laten vrijlopen in het natuurgebied, zelfs op een provocerende manier,sluit mogelijk aan bij dit verhaal. Maar er is voorlopig geen sluitend bewijs dat deze twee dingen aan elkaar gekoppeld zijn. Betrappen op heterdaad is nodig en dat is niet simpel. Ondertussen zijn er heel wat mensen op de hoogte van dit vandalisme en zijn er veel vrijwilligers en buurtbewoners die een oogje in het zeil houden. Als wij deze persoon toch ooit betrappen wacht hem een stevige boete en presenteren we hem een de rekening. Voor dit geval alleen al loopt de kostprijs van alle herstellingen – zonder rekening te houden met de uren die er door vrijwilligers aan besteed werden – op tot ruim duidend euro.
Zwemmers in Bergerven
Dat het respect voor het harde werk dat natuurverengingen en vooral de vrijwilligers – gratis en voor niets – uitvoeren om die natuur mooier en beter te maken voor de bezoekers soms ver te zoeken is, zien we in een ander natuurgebied van Limburgs Landschap: Bergerven in Dilsen-Stokkem en Maaseik.
Op warme zomerdagen zien we heel wat groepjes zonnekloppers opduiken in de begrazingszone rond de plas. Natuurlijk een verleidelijke locatie. Maar jammer genoeg verboden gebied voor deze activiteit en dit om verschillende redenen.
Enerzijds omdat dit gaat om kwetsbare natuur. Maar vooral omdat zwemmen in deze plassen levensgevaarlijk is. De mogelijke onderstroom in de zeer diepe plas kan -zelfs zeer ervaren – zwemmers in de problemen brengen. Daarnaast is de oever op heel wat plaatsen door de stroming uitgehold zodat je er zo maar onderin kan getrokken worden. Vorig jaar zakte nog een kleine graafmachine volledig door zo een uitgeholde oever en verdween deels onder water.
“Wie betrapt wordt mag de rekening verwachten”
Maar ook hier verdwijnen – aan een snel tempo – infoborden die voor deze situatie waarschuwen als sneeuw voor de zon. Ze zijn bijna al stuk nog voor ze goed ophangen. Daarnaast knippen bezoekers de draden van de omheining op verschillende plaatsen door. Niet enkel kan zo het vee dat in het natuurgebied loopt ontsnappen. Maar de herstellingen kosten ook weer heel wat uren werk en centen.
Ook hier werden afspraken gemaakt met de vrijwilligers, aanwezige vliegvissers en de politie om de personen die deze regels – die er net zijn om hen te beschermen – gewoon negeren te pakken te krijgen.
Poortjes
Na de overstromingen in de Maasvallei kwam er plots nog een probleem erbij. Toen het water wat begon terug te trekken werden er plots poortjes van het omrasterde deel van het natuurgebied open gezet. Niet per ongeluk, maar stevig vastgebonden met koorden. Ging het om mensen die onze grote grazers meer ruimte wilden geven? Of onverlaten die zelfs bij deze periode van grote ellende ons nog een extra tik wilden geven?
Hoe het ook zij. Door deze ondoordachte acties ontsnapten een aantal van onze runderen en konden de veeverzorgers na een stressvolle en superdrukke periode opnieuw op pad.
Het blijft echt ongelofelijk hoe mensen niet stilstaan met bepaalde dingen die ze doen. Hier kon weer maar eens een zeer gevaarlijke situatie ontstaan. Je moet niet denken dat er een auto op een ontsnapt dier botst. Even nadenken lijkt ons het minste wat men kan doen.
Rekening
Dit zijn maar twee voorbeelden van een hele reeks die we zouden kunnen geven. Aan elk verhaal hangt een stevige factuur van werkuren, drukwerken, nieuwe infrastructuur. Limburgs Landschap vzw is dit al langer beu. Maar de daders vatten is niet simpel. Bij sommige mensen is respect voor andermans eigendom of de natuur in het algemeen soms ver te zoeken.
De natuurvereniging werkt ondertussen aan een systeem waarbij het toezicht in de natuurgebieden merkelijk zal opgedreven worden. Meer ogen, die meer aanwezig zullen zijn en dus hopelijk gaan leiden tot het vatten van de personen die deze schade veroorzaken.
Als dit lukt zal de natuurvereniging het ook niet laten om de betrapte vandalen de rekening te presenteren. Wij zullen er alles aan doen dat de schade en de kosten voor het herstel en de opvolging terug zal vloeien naar de natuur.
Want onrechtstreeks worden alle wandelaars, bezoekers en natuurliefhebbers die wel met respect voor de natuur onze natuurgebieden komen bewonderen onrechtstreeks het slachtoffer van deze schade.
De centen die nodig zijn om alles te herstellen besteden we veel liever aan het beheer en herstel van de natuur waar iedereen dan – met respect – kan van komen genieten.