Het natuurgebied Caetsweyers, op de grens van Diepenbeek, Genk en Bilzen, bestaat hoofdzakelijk uit een ‘ketting’ van aaneengeschakelde historische vijvers. De vijvers zijn na enkele decennia zonder onderhoud dringend aan herstel toe. Blue Deal-middelen worden nu door Vlaanderen vrijgemaakt om de vijvers te herstellen en ecologisch op te waarderen.
Het gebied Caetsweyers is gelegen ten zuiden van het industriegebied Genk-Zuid tussen twee woonwijken in Diepenbeek. Het gebied is eigendom van en in beheer bij natuurvereniging Limburgs Landschap. De Kaatsbeek voedt in dit gebied acht grote vijvers, die met elkaar verbonden zijn. De vijvers houden een deel van het water bij en zuiveren het water voor het terug in de Kaatsbeek loopt, die verderop dan weer het natuurgebied Dorpsbemden-Pomperik van helder water voorziet.
De vijvers verloren de afgelopen decennia hun functie voor viskweek. Het onderhoud om de vijvers en de directe omgeving open te houden, bleef achterwege. Door vallende bladeren van overwoekerende vegetatie en vervuiling vanuit de Kaatsbeek, is er de laatste decennia een dikke sliblaag ontstaan in de vijvers, waardoor de vijvers hun zuiverende en waterbergende functie grotendeels verloren. Door middelen vanuit Blue Deal in te zetten, herstelt Vlaanderen in samenwerking met haar partners deze functie, zodat er een robuust systeem ontstaat dat water opslaat en zuivert. Langer lokaal water vasthouden wordt in het veranderend klimaat van groot belang.
Met de goedgekeurde Blue Deal-middelen, die 1,7 miljoen euro bedragen, wordt het hele vijversysteem aangepakt. De vijvers worden drooggelegd, waarna de sliblaag eruit kan worden gehaald.
Het systeem van sluizen en op- en aflaten tussen de vijvers diende om de vijvers apart te kunnen leeg laten lopen. Dit systeem wordt volledig hersteld en meteen ook beschermd tegen de bever die de weg vond naar het gebied. Wanneer het systeem terug dienst doet, wordt toekomstig ecologisch beheer van de vijvers opnieuw mogelijk.
De oevers van de vijvers worden meteen afgeschuind, wat ze veel natuurlijker maakt. De bestaande dijken in het gebied worden verbreed en verstevigd zodat dijkbreuken minder gemakkelijk voorkomen en onderhoud van de dijken gemakkelijker kan gebeuren.
Daarnaast worden de opschietende bomen op de vijverranden verwijderd om nieuwe bladval in de vijvers, en dus slibvorming, te voorkomen.
Waardevolle natuur krijgt zo zijn plaats in de Caetsweyers: een gezond vijversysteem dat plaats biedt aan grote waterpartijen, waar heel wat fauna en flora kunnen gedijen. Een typevoorbeeld van waar Blue Deal voor staat.
Voor het beheer en onderhoud van dit systeem zorgt natuurvereniging Limburgs Landschap, die ook de inrichtingswerken coördineert.
Foto: Jos Stevens
Bron: VLM